به گزارش مسترتشخیص، رهایی از آلودگی هوا در فصول سرد سال به رویای دیرینه دولت‌مردان خصوصاً در کلان‌شهرها تبدیل شده است. در حالی که بسیاری از کارشناسان سوءمدیریت انرژی و استفاده از سوخت مازوت به تبع کمبود گاز طبیعی را عامل اصلی ورود مواد آلاینده به هوای کلان‌شهرها می‌دانند، اما دولتمردان در اظهارات خود بیشتر سعی دارند خودروهای بنزین‌سوز را عامل آلودگی هوا معرفی کنند. 

به دنبال همین استدلال است که عباس علی‌آبادی از زمان روی کار آمدن خود در رأس وزارت صمت، بر موضوع تولید و واردات خودروهای برقی تأکید دارد. 

چنانکه او نوزدهم آذر امسال در آیین رونمایی از نخستین خودروی تمام‌برقی تولید داخل با پلاک ملی، این اقدام را یک ضرورت زیست محیطی دانست و گفت: خودروهای برقی امکان تنوع سوخت ازجمله انرژی سبز را برای کشور میسر می‌کند.

در این مراسم همچنین علیرضا زاکانی، شهردار تهران، با اشاره به وضعیت آلودگی هوای تهران تأکید کرد: با رونمایی خودروهای برقی، گامی در راستای جدا شدن از آلودگی هوا برداشته می‌شود.

حال باید دو پرسش را مطرح کرد؛ اول اینکه آیا زیرساخت‌های لازم، به‌ویژه در بحث تأمین برق، برای برقی‌سازی صنعت خودروی ایران وجود دارد؟ در ثانی آیا استفاده از خودروهای برقی «جداشدن از آلودگی هوا» را تضمین می‌کند؟

مناطق صنعتی تهران، غرق در آلودگی!

برای بررسی علل آلودگی، در ابتدا بهتر است نقشه میزان آلایندگی لحظه به لحظه از سامانه پایش کیفی هوای کشور مورد بررسی قرار گیرد.

با بررسی نقشه آلایندگی مناطق مختلف تهران، می‌توان به این نتیجه رسید که بخش جنوبی این کلان‌شهر، حتی در روز سوم دی که میزان آلودگی کمتر از روزهای گذشته بود، به صورت ناسالم برای گروه‌های حساس گزارش می‌شود.

آلوده‌ترین منطقه تهران هنگام نگارش این گزارش مربوط به باقرشهر در جنوب‌غربی شهر ری است که شهرک‌های صنعتی، معدن سیمان، پالایشگاه نفت تهران و دیگر شرکت‌های نفتی را در خود جای داده است. در مناطق 19 و 18 تهران هم که کارخانجات لبنی فعالیت دارند، آلودگی بیشتری به چشم می‌خورد.

نکته جالب اینکه همین مناطق جزو بخش‌های کم‌ترافیک تهران شناخته می‌شوند و تردد خودرو در آن‌ها نسبت به مرکز و شمال شهر کمتر است. نگاهی به جدول ترافیکی تهران در زمان ثبت آلودگی هوا در این گزارش، گواهی بر این ادعاست. 

این نقشه به‌وضوح نشان می‌دهد که وضعیت ترافیک در مناطق جنوبی پایتخت به‌مراتب روان‌تر از بخش‌های شمالی آن بوده و بنابراین میزان تردد وسایل نقلیه سواری در این مناطق کمتر است.

رویای دیرینه هوای پاک با برقی‌سازی صنعت خودرو

شعار دولت‌مردان در مورد واردات خودروهای برقی و افزایش تمرکز روی تولید این خودروها در داخل کشور به بهانه کاهش مصرف بنزین و کاهش آلودگی هوا، بارها و بارها مطرح شده است. اما در این باره می‌توان به چند نکته اشاره داشت.

داده‌های مختلف از وزارت نیرو نشان می‌دهد که در مهر ماه سال جاری، 94 درصد از کل برق تولیدشده در کشور توسط نیروگاه‌های حرارتی تأمین شده است.

این نیروگاه‌ها می‌توانند با انواع سوخت‌ها اقدام به تولید برق می‌کنند که اصلی‌ترین آن‌ها به دلیل آلایندگی کمتر، گاز طبیعی است. اما با وجود ممنوعیت استفاده از مازوت بارها اخباری مبنی‌بر مازوت‌سوزی در نیروگاه‌های حرارتی شنیده شده است.

در همین باره احد جلیلیان، مدیرکل محیط زیست استان کرمانشاه در گفتگو با روزنامه اطلاعات اظهار کرد: صنایع بزرگ در فصل سرما می‌توانند برای کمک به پایداری شبکه گاز مصرف این سوخت را تا حد مشخصی با مازوت جایگزین کنند، اما مصرف مازوت شرایط و قوانین خود را دارد.

البته اظهارات دیگری از مسئولان وجود دارد که استفاده از مازوت در پایتخت کشور را قویاً تائید می‌کنند و حتی مهر تائیدی بر آلودگی این کلان‌شهر به دلیل مازوت‌سوزی می‌زنند. در همین زمینه سوده نجفی، عضو شورای شهر تهران، در جلسه هفتم آذر این شورا دست به افشاگری زد و به‌رغم تکذیبیه‌های فراوان، تأکید کرد که مردم باید بدانند دلیل اصلی آلودگی هوا در شش ماهه دوم سال در تهران مازوت‌سوزی است. 

همچنین مهدی پیرهادی، رئیس کمیسیون سلامت شورای شهر تهران، نیز گفت: در جلسه استانداری تهران، نماینده پخش و پالایش رسماً اعلام کرد که ۲ نیروگاه از مازوت استفاده می‌کنند.

البته وزارت نیرو زیر بار این اظهارات هم نرفت و باز هم بخشی از آلودگی هوا را مربوط به استفاده از خودروهای فرسوده دانست.

طبق اعلام این وزارتخانه، آنچه تهران در حوزه آلودگی هوای در حال حاضر با آن درگیر است، کاهش ضریب تخلیه آلودگی هوای تهران به دلیل سرد شدن هوا، افزایش تعداد خودرو و عدم بازنشستگی خودرو‌های فرسوده و در نتیجه افزایش مصرف بنزین است.

البته وزارت نیرو در بخشی از تکذیبیه خود، به‌نوعی استفاده از سوخت مازوت را در نیروگاه‌های بزرگ کشور تائید کرد. در همین زمینه این وزارتخانه اعلام کرد که از میان 141 نیروگاه بزرگ کل کشور ۱۶ نیروگاه از مازوت برای تولید انرژی برق استفاده می‌کنند. 

گذشته از این موضوع، حتی اگر خودروها و بنزین مصرفی در کشور عامل آلودگی هوا باشند، باز هم دولت به‌عنوان تولیدکننده اصلی خودرو و تنها تولیدکننده بنزین در کشور باید پاسخ‌گوی آلایندگی آن‌ها باشد. 

بنابراین مادامی که نظارت دقیقی روی سوخت استفاده شده در صنایع و آلایندگی خروجی آن‌ها صورت نگیرد، نمی‌توان با تولید و واردات خودروهای برقی به رویای رهایی از آلودگی هوا در شهرهای صنعتی دست پیدا کرد. کما اینکه لازمه تأثیرگذاری خودروهای برقی روی آلودگی هوا این است که خودروهای فرسوده از چرخه استفاده خارج شوند؛ اما تجربه نشان می‌دهد که عملاً چنین اتفاقی نمی‌افتد و حجم ورود خودروهای جدید به خیابان‌ها، بسیار بیشتر از حجم خروج خودروهای فرسوده از چرخه استفاده است.

خودروهای الکتریکی با کدام برق به رفع آلودگی هوا کمک می‌کنند؟

همانطور که اشاره شد 96 درصد از کل برق تولیدی کشور از طریق سوزاندن سوخت‌های فسیلی به دست می‌آید؛ کما اینکه همین میزان برق تولیدشده از این طریق هم چندان پاسخگوی نیاز فعلی کشور نیست. بنابراین در شرایط فعلی که مشکل تأمین برق برای نیاز روزانه وجود دارد، دلیل اصرار بر تولید و واردات خودروهای تمام الکتریک مشخص نیست که چیست.

از سوی دیگر، ممنوعیت واردات خودرو باعث شد که خودروهای هیبریدی (به عنوان گذار از خودروهای بنزینی به تمام برقی) به تعداد انبوه وارد کشور نشود و همچنین، سرمایه‌گذاری زیادی در بخش نیروگاهی نیز صورت نگیرد.

بنابراین می‌توان گفت که بهترین راه حل کنترل آلودگی هوا در بخش اول، واردات انبوه خودروهای هیبریدی در کنار سرمایه‌گذاری‌های عظیم در بخش تولید انرژی‌های پاک است. پس از اینکه سهم تولید برق از نیروگاه‌های حرارتی کاهش یافت، می‌توان انتظار داشت که ورود خودروهای تمام الکتریک به بازار، آلودگی هوا را به کلی مرتفع می‌سازد.

منبع: تجارت نیوز